Nowe zwolnienie podatkowe dla kupujących pierwsze mieszkanie

31 lipca 2023 roku w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej została opublikowana ustawa z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw. Wprowadza ona m.in. zmiany w podatku od czynności cywilnoprawnych, rozszerzając zwolnienia z podatku. Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia, w związku z czym już 31 sierpnia zacznie obowiązywać nowe zwolnienie z podatku od czynności cywilnoprawnych, na co warto zwrócić uwagę.

Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zawiera katalog czynności, które są zwolnione od podatku. Są to m.in. sprzedaż rzeczy ruchomych, których wartość nie przekracza 1000 zł, sprzedaż walut obcych czy sprzedaż nieruchomości przy spełnieniu określonych warunków. Do tego katalogu od 31 sierpnia dołącza sprzedaż, której przedmiotem jest prawo własności lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, prawo własności budynku mieszkalnego jednorodzinnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego albo domu jednorodzinnego.

Warunki zwolnienia z PCC

Oczywiście możliwość skorzystania ze zwolnienia jest obwarowana pewnymi przesłankami. Koniecznym dla skorzystania ze zwolnienia warunkiem jest, aby kupującym była osoba fizyczna lub osoby fizyczne, którym w dniu sprzedaży i przed tym dniem nie przysługiwało żadne z tych praw ani udział w tych prawach – tj. kupujący (osoba fizyczna) nie może być w dniu sprzedaży ani przed tym dniem właścicielem lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość, właścicielem budynku mieszkalnego jednorodzinnego, osobą mającą spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu dotyczące lokalu mieszkalnego czy też domu jednorodzinnego.

Wyjątek dotyczy osób, które w dniu zawarcia umowy sprzedaży posiadają lub przed tym dniem posiadały udziały w takich prawach (prawo własności lub spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego), ale udział ten nie przekraczał 50 proc. i został nabyty w drodze dziedziczenia. W takim przypadku kupujący, mimo że posiadali prawo własności, będą mogły skorzystać z nowego zwolnienia.

PCC a VAT

Ważną kwestią w przypadku powyższego zwolnienia jest zmiana wprowadzona w brzmieniu art. 2 pkt 4 lit. a, który to po zmianie stanowi, że nie podlegają podatkowi czynności cywilnoprawne inne niż umowa spółki i jej zmiany w zakresie, w jakim są opodatkowane podatkiem od towarów i usług, z wyjątkiem umów sprzedaży, których przedmiotem jest lokal mieszkalny stanowiący odrębną nieruchomość, opodatkowanych zgodnie z art. 7a. Oznacza to, że w przypadku umów sprzedaży, które na podstawie art. 7a mogą być zwolnione z opodatkowania, dotyczą bowiem nabycia pierwszego mieszkania bądź domu jednorodzinnego przez osoby fizyczne, nie stosuje się w takich sytuacjach artykułu stanowiącego o wyłączeniu z opodatkowania PCC z uwagi na podleganie transakcji podatkowi od towarów i usług.

Co istotne, oraz, co podkreśla Ministerstwo Finansów, zwolnienie wchodzi w życie 31 sierpnia 2023 r., co oznacza, że będzie miało zastosowanie do transakcji sprzedaży dokonanych od tego dnia. Transakcje dokonane przed tym dniem nie będą objęte nowym zwolnieniem z PCC.

Zakup sześciu lokali z dodatkowym podatkiem

Przy okazji warto wspomnieć również o innych zmianach, jakie wejdą w życie w podatku od czynności cywilnoprawnych, a które zostały wprowadzone omawianą ustawą z 26 maja 2023 r. Prawdopodobnie jedną z najważniejszych (poza już wskazanym zwolnieniem) zmianą jest wprowadzenie przepisu art. 7a do ustawy o PCC, zgodnie z którym w przypadku, gdy kupujący nabywa co najmniej sześć lokali mieszkalnych stanowiących odrębne nieruchomości w jednym lub kilku budynkach wybudowanych na jednej nieruchomości gruntowej, opodatkowanych podatkiem od towarów i usług, lub udziały w tych lokalach albo nabył już co najmniej pięć takich lokali lub udziały w nich, stawka podatku od zawartej z tym samym kupującym umowy sprzedaży szóstego i każdego następnego takiego lokalu w tym budynku lub budynkach lub udziały w takim lokalu wynosi 6 proc.

Podstawa prawna:

• ustawa z 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o społecznych formach rozwoju mieszkalnictwa, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1463 ze zm.)
• ustawa z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r., poz. 170 ze zm.)